ยาสระผม หรือ แชมพู เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทุกคนใช้อย่างเป็นประจำ บางคนอาจจะสระทุกวัน, วันเว้นวัน หรือประมาณสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ขึ้นอยู่กับไลฟ์สไตล์ของแต่ละบุคคล รวมไปถึงลักษณะเส้นผมและหนังศีรษะ วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกันว่า แชมพู คืออะไร ทำไมเราต้องใช้แชมพู และเราควรเลือกแชมพูแบบไหนให้เหมาะสมกับลักษณะของผมและหนังศีรษะของเรา

แชมพู คืออะไร

แชมพู คือ ผลิตภัณฑ์ที่ประกอบไปด้วยสารทำความสะอาดหรือสารลดแรงตึงผิว (Surfactant) มีคุณสมบัติช่วยทำความสะอาดเส้นผม ขจัดฝุ่นละอองหรือสิ่งสกปรกต่างๆออกจากเส้นผมของเรา โดยส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปแบบของเหลว หรือของเหลวหนืด แชมพูในท้องตลาดส่วนมากจะเป็นสารทำความสะอาดชนิดประจุลบ (-) เพราะสามารถทำความสะอาดได้ดี และความเป็นกรด-ด่าง ควรอยู่ที่ประมาณ 5-8 pH เนื่องจากเป็นช่วงที่มีความอ่อนโยนและสามารถใช้ได้กับผิวหนังและหนังศีรษะของเราได้

นอกจากสารทำความสะอาดแล้ว แชมพูยังประกอบไปด้วย สารปรับสภาพเส้นผม, สารทำให้ข้น, สารทำให้ใส, สารปรับความเป็นกดด่าง และส่วนประกอบอื่นๆ เช่น ตัวบำรุงเส้นผม สารจขัดรังแค และน้ำหอม เป็นต้น

ทำไมเราต้องใช้ แชมพู

ในสภาวะมลพิเศษฝุ่นละอองและ pm 2.5 ในปัจจุบัน รวมไปถึงสถานการณ์ Covid-19 ทำให้เราต้องรักษาความสะอาดให้มากขึ้น การทำความสะอาดหรือการสระผมด้วยน้ำ อาจไม่เพียงพอในการจับสิ่งสกปรกออกไปจากเส้นผมของเรา แชมพูจะเป็นตัวช่วยสำคัญที่จะช่วยทำความสะอาดได้อย่างล้ำลึกมากยิ่งขึ้น

เราควรเลือก แชมพู อย่างไร

ในท้องตลาดมีแชมพูหลากหลายแบรนด์ให้เราเลือก หลายคนอาจจะงงว่า ต้องเลือกแชมพูอย่างไรให้เหมาะและตอบโจทย์สภาพผมของเรามากที่สุด เราควรเลือกแชมพูจากปัญหาหลักของเราก่อน ว่าเรามีปัญหาเส้นผมหรือหนังศีรษะอะไรบ้าง โดยปัญหาหนังศีรษะของคนเอเชียมีทั้งหมด 4 ปัญหาหลัก ได้แก่
1. ปัญหาผมร่วง
2. ปัญหาผมมัน
3. ปัญหารังแค
4. ปัญหาผมแห้งเสียแตกปลาย

ปัญหาผมร่วง – แชมพูลดผมร่วง

สาเหตุหลักของอาการผมร่วง เกิดจากฮอร์โมน DHT หรือ ไดไฮโดรเทสโทสเตอโรน เป็นฮอร์โมนเพศชายที่มีผลต่อการเจริญพันธุ์และคุณลักษณะต่างๆขอเพศชาย แต่ฮอร์โมนดังกล่าวยังเป็นฮอร์โมนที่ส่งผลโดยตรงหรือเป็นปัจจัยหลักของอาการผมร่วง เมื่อ DHT เข้าไปทำปฏิกิริยากับเซลล์รากผม จะทำให้วัฏจักรของการงอกของเส้นผมสั้นลง และระยะการพักตัวก่อนการเกิดผมใหม่ยาวนานขึ้น ทำให้เส้นผมของเราหลุดร่วงเร็วขึ้น และบางลงนั้นเอง

เราจะสามารถกำจัดฮอร์โมน DHT ได้อย่างไร
ฮอร์โมน DHT ยังเป็นฮอร์โมนที่มีประโยชน์อื่นๆของร่างกาย ผู้ที่มีปัญหาผมหลุดร่วง ควรเลือกหาแชมพูที่มีสารสกัดเฉพาะตัวที่สามารถเข้าไปทำปฏิกิริยากับเซลล์รากผมแทนฮอร์โมน DHT จะช่วยให้ระยะการงอกของเส้นผมยาวนานขึ้น และระยะการพักตัวก่อนเกิดเส้นผมใหม่น้อยลง ทำให้ผมร่วงน้อยลงและ หนามากขึ้น

อีกปัจจัยสำคัญคือ ควรเลือกแชมพูที่เป็นแชมพูสูตรอ่อนโยน นอกจากให้ผมหลุดร่วงน้อยลงจากฮอร์โมนแล้ว ยังทำให้เซลล์รากผมแข็งแรงมากยิ่งขึ้นอีกด้วย แชมพูสูตรอ่อนโยนคือ แชมพูที่ปราศจากสารอันตรายต่อหนังศีรษะ เช่น SLS, SLES, Parabens และ silicone เป็นต้น

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์แชมพูลดผมร่วงสูตรอ่อนโยน
แชมพู SEIDA: Anti Hair Loss Shampoo Plus Vitamin B5 – ประกอบด้วยสารบำรุงตัวสำคัญ 4 Plant Hair Complex สารสกัดที่สามารถจับกับ receptor แทนฮอร์โมน DHT ได้ และมีวิตามิน B5 ช่วยกักเก็บความชุ่มชื่นให้หนังศีรษะและเส้นผม ทำให้รากผมแข็งแรงยิ่งขึ้น แชมพูเป็นแชมพูสูตรอ่อนโยน คุณแม่ตั้งครรภ์สามารถใช้ได้ (ไม่มีส่วนประกอบจากสารอันตราย เช่น SLS, SLES, Parabens เป็นต้น)

ปัญหารังแค – แชมพูขจัดรังแค
ปัญหารังแค เป็นอีกปัญหาหนึ่งที่กวนใจหลายๆคน ทั้งผู้ชายและผู้หญิง รังแค (Dandruff) คือเซลล์ที่ตายแล้วชั้นนอกสุดของหนังศีรษะที่หลุดลอกออกมามากกว่าปกติ ปัญหาดังกล่าวสามารถแก้ไขได้ด้วย 2 อย่าง
1. ใช้แชมพูช่วยขจัดรังแค
แชมพูขจัดรังแค เป็นเครื่องสำอางชนิดหนึ่ง เป็นผลิตภัณฑ์สำหรับเส้นผมและหนังศีรษะชนิดใช้แล้วต้องล้างออก โดยประกอบด้วยสารขจัดรังแค โดยสารขจัดรังแคที่นิยมใช้ในปัจจุบันมีทั้งหมด 3 ชนิด 1.) ZPT หรือ Zinc Pyrithione หรือ ซิงก์ ไพริไทโอน 2.) Climbazole หรือ คลิมบาโซล 3.) Piroctone olamine ไพรอกโทน โอลามีน โดยสารดังกล่าวจะช่วยโดยตรงในเรื่องปัญหารังแค (หมายเหตุ : คุณแม่ตั้งครรภ์และคุณแม่ให้นมบุตรควรหลีกเลี่ยงการใช้สารขจัดรังแค)

2. ใช้แปรงสระผมช่วยผลัดเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้ว
แปรงสระผมซิลิโคนรูปทรงกรวยแหลม ช่วยขจัดเซลล์หนังศีรษะที่ตายแล้วได้หมดจดมากยิ่งขึ้น ช่วยให้ทำความสะอาดล้ำลึกยิ่งขึ้น และยังช่วยลดการสะสมของแบคทีเรียสาเหตุหลักของอาการหนังศีรษะมันและรังแค (อ่านเพิ่มเติม >> แปรงสระผมช่วยเรื่องอะไร ทำไมต้องใช้แปรงสระผม)

ปัญหาผมแห้งเสีย แตกปลาย – แชมพูสองประจุ(+/-) และทรีตเมนต์
ผมแห้งแตกปลายก็เป็นอีกปัญหากวนใจของครหลายๆคน อาการ แห้ง ชอต เป็นวุ้น จากการเซตผมด้วยความร้อน (ไดร์ผม หนีบผม เป่าผม) และการทำเคมีกับเส้นผม ไม่ว่าจะเป็น ยืดผม ดัดผม ทำสีผม สามารถฟื้นฟูได้ด้วยแชมพูสองประจุหรือแชมพูผสมครีมนวด ประกอบด้วย ประจุลบ(สารทำความสะอาดที่อยู่ในแชมพู) และประจุบวก(องค์ประกอบหลักในครีมนวดผม) ที่ใส่เพิ่มเข้ามาเพื่อช่วยปิดเกล็ดเส้นผม ให้ผมดูเรียบสวยไม่แห้งไม่ชี้ฟู

นอกจากประจุบวกที่จะช่วยให้ผมไม่แห้งฟูแล้ว ยังควรฟื้นฟูเส้นผม ด้วยการเติมโปรตีน “เคราติน” ให้กับเส้นผมด้วยการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของ Keratin เพื่อให้เคราตินเข้าไปฟื้นฟูเปลี่ยนแปลงสภาพเส้นผมให้นุ่มสลวยมากยิ่งขึ้น เพื่อเป็นการรักษาและซ่อมแซมเส้นผมในระยะยาว (อ่านเพิ่มเติม >> เคราติน คืออะไร ทำไมต้องใช้เคราตินกับเส้นผม)

ส่วนผสมที่ไม่ควรเลือกใช้ในแชมพู
นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว แชมพูเองก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ก่อให้เกิดปัญหาผมหรืออาการแพ้ต่างๆ เช่น รังแคหรือหนังศีรษะลอกที่เกิดจากการแพ้ซัลเฟต ผมบอบบางที่เกิดจากโซเดียมคลอไรด์ อาการระคายเคืองที่เกิดจากการแพ้ พาราเบน

ก่อนที่เราจะซื้อหรือใช้แชมพู เรามาเช็คกันก่อนว่ามีสารเหล่านี้เป็นส่วนประกอบหรือไม่

1. Sodium Lauryl Sulfate
2. Parabens
3. Sodium Chloride
4. Alcohol
5. Diethanolamine (DEA)
6. Triethanolamine (TEA)
   (อ่านเพิ่มเติม >> ทำไมเราไม่ควรใช้แชมพูที่มีซัลเฟต ?)